W środę,  28 listopada 2019 roku w Sali Rzymskiej Muzeum  Śląska Cieszyńskiego odbyła się uroczystość, podczas której wręczone zostały Nagrody Powiatu w dziedzinie Kultury im. ks. Leopolda Jana  Szersznika.  W gali uczestniczyli m.in.  samorządowcy,  laureaci nagrody z lat ubiegłych oraz przedstawiciele instytucji kultury.

Pomysł ustanowienia Nagrody Powiatu Cieszyńskiego w dziedzinie Kultury pojawił się krótko po reaktywowaniu powiatów w Polsce. Ostatecznie na wniosek Komisji Kultury, Sportu i Promocji Rady Powiatu Cieszyńskiego i staraniem Wydziału Kultury Starostwa Powiatowego w Cieszynie, w 2002 r. Powiat Cieszyński po raz pierwszy przyznał nagrodę  w dziedzinie kultury. W styczniu 2008 roku uchwałą Rady Powiatu, po licznych konsultacjach, nadano jej imię postaci o sztandarowym znaczeniu dla dorobku kultury Śląska Cieszyńskiego – to jest imię ks. Leopolda Jana Szersznika. Od 2011 roku widocznym znakiem uhonorowania stała się  statuetka symbolicznie przedstawiająca ks. Szersznika i jego dzieło, zaprojektowana i wykonana przez rzeźbiarkę i medalierkę z Cieszyna panią Urszulę Górnicką-Hermę.  Nagrodę przyznaje się od początku w trzech kategoriach: tworzenia, upowszechniania i ochrony kultury, a gala jej wręczenia staje się wielkim świętem.  W 2019 roku Nagrodę im. ks. Leopolda Jana  Szersznika otrzymali:  w kategorii twórczości artystycznej Jan Bojko,  w kategorii upowszechniania kultury Amatorski Klub Filmowy „Klaps” z Chybia oraz Jolanta Dygoś ,   a w kategorii ochrony kultury Andrzej Niedoba.

Ceremonię wręczenia nagród rozpoczęła kapela ludowa „Jetelinka” Moniki Wałach-Kaczmarzyk dwoma utworami „Czerwona różyczka” oraz „Szumi jawor szumi”. Drugi utwór wykonany przez kapelę jest autorstwa Andrzeja Niedoby, laureata tegorocznej nagrody w kategorii ochrony kultury.

Laureatów Nagrodą im. ks. Leopolda Jana Szersznika uhonorował Starosta Cieszyński Mieczysław Szczurek wraz z Wicestarostą Janiną Żagan oraz Przewodniczącym Rady Powiatu Stanisławem Kubiciusem.  

Nagrody otrzymali:

Kategoria ochrony kultury

Andrzej Niedoba – urodził się 30 października 1940 r. w Cieszynie. Jego całe życie zawodowe wypełniała „reporterka” wykonywana z notesem w ręce. Swoje teksty publikował w wielu dziennikach i tygodnikach, takich jak Dialog, Tygodnik Kulturalny, Panorama, był też laureatem wielu konkursów na reportaż. Jest autorem książek: „Siedemdziesiąt dziewięć godzin nocy”, „Piekło niebo”, zbioru reportaży pt. „Matka Ziemia” poświęconych bohaterom swojej Małej Ojczyzny – Ziemi Cieszyńskiej oraz wydanej w roku ubiegłym przez Regionalny Instytut Kultury w Katowicach „Rzeki niepokornej. Sagi cieszyńskiej”. Książka ta, to zapis dziejów pięciu pokoleń rodziny Niedobów na tle wydarzeń historycznych począwszy od wybuchu i wojny światowej, aż po czasy współczesne. Wstęp do książki napisał prof. Daniel Kadłubiec, rekomendując publikację szerokiemu gronu czytelników, przybliżając w nim specyfikę i różnorodność ziemi cieszyńskiej także ludziom „nie stela”. Andrzej Niedoba to również uznany polski dramaturg, autor sztuk teatralnych (m.in. „Skoczek”, „Pakamera”, „Kim pani jest” — przetłum. na język francuski i niemiecki, „Noc świętojańska”, „Dom”, „Górlandia”, „Rajska jabłonka”). Wystawił dotąd osiem sztuk, w tym trzy w Teatrze Telewizji z udziałem wybitnych gwiazd polskiego ekranu. Jest autorem słów hymnu górali beskidzkich „Szumi jawor”, do którego muzykę skomponował Jego ojciec Adam Niedoba. W latach 1970-1972 pełnił funkcję redaktora naczelnego Głosu Ziemi Cieszyński. Biorąc pod uwagę znaczenie tych faktów, Powiat Cieszyński przyznał nagrodę im. ks. Leopolda Jana Szersznika w kategorii ochrony dziedzictwa kulturowego w roku 2019 – panu Andrzejowi Niedobie, mając na uwadze jego szczególny dorobek dziennikarski, teatralny i literacki przyczyniający się do utrwalania i promowania dziedzictwa kulturowego Śląska Cieszyńskiego w Polsce, a także za granicą.

Kategoria twórczości artystycznej

Jan Bojko – jeden z najbardziej cenionych rzeźbiarzy Beskidu Śląskiego. Urodził się 1 maja 1934 roku w Jaworzynce, gdzie mieszka do dziś. Artystyczne talenty zaczął rozwijać w Ognisku Plastycznym w Istebnej-Andziołówce, prowadzonym przez artystę Ludwika Konarzewskiego. W początkowym etapie twórczości Jan Bojko wykonywał głównie rzeźby przedstawiające codzienne życie górali, pracę na roli i w gospodarstwie, obrzędy i zwyczaje. Jako materiał na swoje rzeźby niezmiennie wybiera drewno lipowe. Choć zyskał tytuł twórcy ludowego, z czym w pełni się utożsamia, nie pozwala się zaszufladkować. Polegając na intuicji i doświadczeniu, podąża własną drogą, pozostaje wierny swoim rozwiązaniom i kanonom piękna, jednocześnie konsekwentnie podejmuje tematykę typowo ludową i buduje swój warsztat na bazie tradycji. Od lat współpracuje z bielskim Regionalnym Ośrodkiem Kultury. Jan Bojko został również wyróżniony cennymi nagrodami za całokształt twórczości. W 2009 roku odebrał w Warszawie Nagrodę im. Oskara Kolberga w dziedzinie twórczości ludowej. W roku 2014 została mu przyznana Nagroda Rady Gminy Istebna za zasługi dla kultury, w listopadzie 2018 roku odebrał Laur Srebrnej Cieszynianki. Rzeźbiarz z Jaworzynki jest jednym z bohaterów filmu pt. „W beskidzkich izbach twórczych” w reżyserii Jerzego Kołodziejczyka. Zdjęcia jego prac zostały wykorzystane jako ilustracje tomików wierszy księdza Jana Twardowskiego. Rzeźby Jana Bojki znajdują się w zbiorach prywatnych, muzeach, galeriach. Wiele z nich zdobi kościoły i kaplice. Ujmując niemal 70 lat twórczości artystycznej w ramy czasowe, widzimy, że talent beskidzkiego rzeźbiarza dojrzewał niejako „na granicy czasu”. Uznając szczególną rangę i znaczenie wymienionych faktów, Powiat Cieszyński przyznaje Nagrodę im ks. Leopolda Jana Szersznika w kategorii twórczości artystycznej w roku 2019 – panu Janowi Bojce – za wybitne osiągnięcia o znaczeniu ponadlokalnym, za które uważa się całokształt jego twórczości oraz wynikają z niej szczególną i nadzwyczajną promocję Śląska Cieszyńskiego w całej Polsce.

Kategoria upowszechniania kultury

Jolanta Dygoś – urodziła się 12 maja 1962 w Cieszynie. Od 1990 roku jest członkiem Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej oddziału Regionalnego w Cieszynie. W 1999 rozpoczęła organizację Przeglądu Filmowego Kino na Granicy, do którego realizacji w 2008 roku powołała Stowarzyszenie Kultura na Granicy. Jest jego prezesem i dyrektorem festiwalu. Stworzony przez Jolantę Dygoś Przegląd Filmowy Kino na Granicy ma charakter międzynarodowy, jest oparty na idei wzajemnego poznawania kultur, w szczególności filmu oraz na dialogu międzykulturowym. Polega głównie na prezentacji polskiej, czeskiej i słowackiej kinematografii, ale także kinematografii z akcentem węgierskim, czemu towarzyszy szereg dodatkowych imprez. Festiwal stanowi najobszerniejszą prezentację kina polskiego w Czechach oraz czeskiego i słowackiego w Polsce. Wiele filmów prezentowanych na festiwalu znalazło potem drogę do dystrybucji kinowej. Impreza promuje najbardziej wartościowe zjawiska i tendencje w polskim, czeskim i słowackim kinie oraz odgrywa istotną rolę w upowszechnianiu kultury filmowej i popularyzacji filmów artystycznych. Poprzez swoją działalność Jolanta Dygoś przyczynia się do przełamywania stereotypów i uprzedzeń dzielących Polaków, Czechów i Słowaków. O ile filmy czeskie są obecne na polskich ekranach, to filmy polskie można zobaczyć w Czechach w zasadzie tylko na przeglądach i festiwalach filmowych — najwięcej właśnie podczas Kina na Granicy. Biorąc pod uwagę rangę i znaczenie wymienionych zdarzeń i faktów, Powiat Cieszyński przyznaje Nagrodę im ks. Leopolda Jana Szersznika w kategorii upowszechniania kultury w roku 2019 – pani Jolancie Dygoś, mając na uwadze szczególne zasługi w budowaniu i wzmacnianiu relacji transgranicznych, krzewienia kultury filmowej, popularyzacji kultury Śląska Cieszyńskiego oraz wynikającą stąd szczególną promocję regionu w całej Polsce i Europie.

Amatorski Klub Filmowy „Klaps” z Chybia – od 50 lat współtworzy historię polskiego kina. Od początku realizuje niezwykle ważną, szczególnie w środowisku wiejskim, misję krzewienia kultury filmowej, rozpowszechniania wiedzy o filmie i fotografii, rozbudzania i rozwijania zainteresowania sztuką, a także dokumentowania życia lokalnej społeczności. Do tych szczytnych idei w późniejszym okresie dołączył projekt nieformalnej, ale planowej edukacji filmowej i fotograficznej, która objęła dzieci i młodzież oraz drugi, równie ważny, utworzenia archiwum i ochrony elementów tożsamości kulturowej lokalnej społeczności, jaką jest tradycja filmowa. w obszarze aktywności artystycznej nieprzerwanie tworzy filmy i fotografie, w ciągu półwiecza powstało w klubie ponad 250 utworów filmowych, fabularnych i dokumentalnych, od krótkich etiud po filmy średniometrażowe, a także ogromna ilość fotografii. Filmy „Klapsa” zdobyły ponad 70 nagród i wyróżnień, były obecne trzykrotnie w konkursie filmów offowych na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Od początku swego istnienia Klub prowadzi również działalność kulturalną, w której na szczególną uwagę zasługują cykliczne imprezy, takie jak Przeglądy Filmów Amatorskich, znany w całej Polsce Festiwal Nieprofesjonalnych Filmów Fabularnych „Fabuła — Chybie”, Piknik Filmowy z AKF „Klaps”. Klub jest powiązany z historią kina polskiego na wiele sposobów, ale najciekawszym i najcenniejszym, bo inspirującym rzesze twórców i samych klubowiczów, jest związek z Krzysztofem Kieślowskim, który bywał w klubie, a Franciszek Dzida, prezes klubu, stał się protoplastą Filipa Mosza z „Amatora”. Biorąc pod uwagę rangę i znaczenie wymienionych zdarzeń i faktów, Powiat Cieszyński przyznaje Nagrodę im ks. Leopolda Jana Szersznika w kategorii upowszechniania kultury za rok 2019 – Amatorskiemu Klubowi Filmowemu „Klaps” z Chybia, mając na uwadze szczególne znaczenie jego wieloletniego dorobku w zakresie krzewienia kultury filmowej i popularyzacji kultury Śląska Cieszyńskiego oraz wynikającą stąd szczególną promocję regionu w całej Polsce i Europie.

Oprawę artystyczną tegorocznej ceremonii uhonorowania Nagrodą im. ks. Leopolda Jana Szersznika stanowił występ zespołu Trio Dariusza Górnioka, który gościnnie wystąpił z wokalistką Kają Karapliols.

Fot. Małgorzata Krawczyk